Is mijn kind klaar voor de overgang van een peuterbed naar een eenpersoonsbed? Antwoorden  op de meest gestelde vragen!

Vanaf welke leeftijd is je kind klaar voor een groot bed? Aan welke signalen kan je merken dat jouw kleuter klaar is voor een groot bed? Wat zijn dan de verschillende opties? En hoe pak ik dit dan het beste aan? Over dit slaaptopic kan je vaak heel wat tegenstrijdige adviezen terugvinden. Probeer los van al deze adviezen naar jouw kind te kijken. Elk kind is anders, en elk kind zal op zijn eigen tempo op zijn eigen unieke manier klaar zijn voor deze overstap. Omdat een geïnformeerde slashparent er twee waard is, beantwoord ik in dit artikel de meest voorkomende vragen over deze overgang.

Vanaf welke leeftijd is je kind klaar voor een groot bed?

Hier heb je verschillende visies over, en afhankelijk vanuit welke 'ontwikkelingsexpertise' je naar deze vraag kijkt, zal het antwoord ook anders zijn. Sommige experten over slaap en ontwikkeling van jonge kinderen zullen adviseren om te wachten met de overgang te maken naar een groot bed tot je kind 3 jaar is.

Vanuit deze hoek wordt vooral beargumenteerd dat kinderen jonger dan drie jaar cognitief nog niet rijp genoeg zijn om te verwachten dat ze de hele nacht in hun eigen bed kunnen blijven liggen. En dat deze extra begrenzing met een spijlenbed waar ze niet uit kunnen kruipen de kwaliteit van de slaap ten goede komt. Zij zullen vooral benadrukken dat het beter is wat langer te wachten om de overstap te maken tot je kind goed doorslaapt in een spijlenbed.

Andere experts zullen dit anders gaan benaderen. Zo heb je ook de visie onder ontwikkelingsexperten dat kinderen al veel sneller klaar zijn -als het veilig gebeurt!- om de overstap naar een 'groot' bed te maken. Denk daarbij aan een vloerbed waarbij je kind op een stevige matras op de grond slaapt. Ook in kinderdagverblijven slapen peuters vaak op zo'n bed laag tegen de grond. Dit wordt ook al geadviseerd voor kinderen vanaf 15-18 maanden (en jonger).

Kan mijn kleuter dan niet makkelijk uit zijn bed kruipen? Misschien wel, maar vaak ook helemaal niet. Je maakt dan een mentale switch binnen dit Montessori-denkkader. Je geeft je kind controle, autonomie en vertrouwen. Vloerbedden ondersteunen dan de onafhankelijkheid van jonge kinderen. Wil je graag met een vloerbed aan de slag wanneer je kind jonger dan 3 jaar is? Maak de kamer dan babyproof en informeer je alvorens aan de slag te gaan.

Wanneer je de overstap maakt, hangt ook samen met het temperament en de eigenheid van jouw kind.

Voor het ene kind zal de overstap op 2 jaar naar een groot bed de goede keuze zijn, terwijl andere kinderen best pas vanaf de leeftijd van 3 jaar deze overstap maken. Dit hangt ook samen met het temperament (avontuurlijk en ontdekkend, of eerder rustig en afwachtend) en de eigenheid van jouw kind. Je maakt hierbij best een keuze op maat van jouw kind.

Hoe merk je dat je kind klaar is voor een groot bed?

Vanaf de leeftijd van 3 jaar is de kans in het algemeen groter dat je kind hier klaar voor is, dan dat hij/zij hier op 2 jaar klaar voor zal zijn. Als jouw kind zélf vraagt (los van de leeftijd) naar een groot bed (zoals grote zus/broer die ook in een groot bed slaapt) en actief (en meerdere keren) interesse toont en vraagt naar een groot bed, dan is de kans groot dat je kind hier klaar voor is.

Het heeft geen zin jouw kind sneller dan nodig in deze overgang te pushen omwille van praktische redenen.

Het heeft geen zin jouw kind sneller dan nodig in deze overgang te pushen omwille van praktische redenen. Vaak is de komst van broer/zus het startsignaal van ouders om de overgang naar een groot bed te maken zodat broer/zus in het spijlenbed kan slapen.

Ga hierover met je kind in gesprek. Wat doet dit met hem/haar? Is hij/zij daar klaar voor? Is jouw peuter/kleuter 2,5 jaar, en duidelijk niet enthousiast? Overweeg dan de aanschaffing van een tweede spijlenbed voor jouw jongste kind. Soms zijn het ook vooral de ouders die het idee van een groot bed heel leuk/praktisch vinden, of deze overstap gaan versnellen als laatste redmiddel om de nachten te verbeteren.

Komt je kind élke keer uit het bed geklommen? Dan is dat ook een goed moment om de overstap naar een groter bed te overwegen.

5 tips voor een vlotte overgang

1. Vertel je kind over de veranderingen. Je kan je kind uitleggen wat er gaat gebeuren, en hem de kans geven om zijn/haar vragen hierover te beantwoorden. Maak het niet te groots als in een MEGA ding van 'mijn baby wordt zo groot', maar vertel gewoon dat het spijlenbed zal vervangen worden door een groter bed.
2. Betrek je kind bij deze veranderingen. Betrek je kind in dit proces: het bed mee gaan ophalen in de winkel, het mee in elkaar steken op de kamer, keuze van de lakens (Peppa Pig, tractor of toch vliegtuigen?). Wanneer je kind zelf mee keuzes kan maken, versterkt dit het vertrouwen. Je kan ook zeker een paar dagen voordien het grote bed al in de slaapkamer zetten.
3. Slaapzak. Tijd om de slaapzak weg te laten nu? Jonge kinderen worden vaak snel wakker wanneer hun deken door het gewoel in bed naar beneden glijdt. Voor goede nachten blijft het belangrijk dat de lichaamstemperatuur doorheen de nacht stabiel blijft. Een slaapzak zorgt hiervoor. Slaapzakken zijn ook vaak positieve slaapassociaties verbonden aan bedtijd.
4. Begin de overgang naar peuterbed niet tijdens grote veranderingen. Je kan de verandering best nog even uitstellen als er tegelijkertijd ook nog andere spannende gebeurtenissen gepland staan. Nieuwe baby op komst, tut weg, verhuis gepland, verandering van opvang… dan kan je best nog even wachten. Bij héél moeilijke nachten zal de keuze van het bed vaak niet de oplossing bieden.
5. Deur op een kier en nachtlampje to the rescue. Slapen draait rond voorspelbaarheid en veiligheid. Jonge kleuters ondergaan op cognitief vlak enorme sprongen: de fantasie-ontwikkeling is in volle ontwikkeling. Fantastisch natuurlijk dat rollenspel 'mama en papa', 'juf', 'doktertje' en 'geloven in Sinterklaas en de Kerstman'. Allemaal op zich superleuk, maar dit leidt ook vaak tot angsten en schuldgevoelens. Ze kennen nog maar heel beperkt de verschillen tussen fantasie en werkelijkheid.
   Is mijn zus nu ziek omdat ik haar pop kapot gedaan heb? Op deze leeftijd leggen ze nog vaak irrationele verbanden tussen gebeurtenissen, en gaan ze vaak magisch denken à la 'ik kan door het badputje wegspoelen'. Je peuter/kleuter verzint zelf oplossingen en geeft betekenissen aan dingen die hij nog niet snapt, maar legt daarbij vaak verbanden die niet kloppen. Vanaf 2-3 jaar gaan ze dus wél ineens bang worden in het donker. Enter: een kleine nachtlamp (Fan van een zoutlamp hier! Je hebt ze ook voor in het stopcontact.) dat tijdens heel de nacht kan branden.
   Hou er ook rekening mee dat kinderen zich veilig voelen wanneer ze kunnen contact zoeken met de ouders. Jonge kinderen willen we net aanmoedigen te signaleren als ze zich niet goed voelen. Op deze leeftijd houden kinderen ervan om met de deur open te slapen. Het geeft een verbinding met het huis en het gezin (en ondersteunt het gevoel van veiligheid).
6. Begrenzing van het bed (veiligheid). Opblaasbare bedranden of klassieke bedhekken helpen jouw jonge kleuter niet uit bed te vallen. Voorzie wat extra zachte landingskussens voor deze eerste week in het grote bed.

Meer lezen over het slaapgedrag van jouw kinderen? Check al mijn andere blogs over slaaptips bij (jonge) kinderen! Want sleep is life enzo!